Toen ik nog geen diagnose had, heb ik het internet afgezocht naar hoe een dergelijk onderzoek er eigenlijk uitziet en omdat ik persoonlijk vond dat er bar weinig te vinden was, had ik besloten dat ik er op een dag zelf anders wel een blog over zou schrijven voor de mensen die net als mij het internet afstruinen naar haast onvindbare informatie. Excuses voor de lengte van deze blog.
Ik lees regelmatig dat er tegenwoordig zo snel een label op iemand wordt geplakt, dat er amper onderzoek naar wordt gedaan en dat ze het vaak al na 1 gesprek vaststellen, ik weet natuurlijk niet hoe het er bij anderen aan toe is gegaan, misschien dat het in België heel anders is, maar bij mij was het echt niet na 1 gesprek besloten. Ondanks dat ze er vrij zeker van waren dat er sprake was van adhd, moest ik door de malle molen van onderzoeken heen. Ik kan je vertellen, het is gemakkelijker en sneller om een pakje boter te kopen in de supermarkt dan om een adhd diagnose te krijgen binnen de GGZ.
Mijn adhd onderzoek bestond uit verschillende onderdelen verspreid over ongeveer vier weken:
1. Kennismaking
Nadat je van de huisarts wordt doorverwezen naar een GGZ instelling, duurt het ongeveer een eeuwigheid (bij mij drie maanden) voordat je op gesprek mag komen. De wachtlijsten binnen de GGZ zijn echt waanzinnig lang, dus als je denkt dat je over drie jaar misschien in de problemen gaat komen vanwege je adhd of autisme of wat dan ook, stel ik voor dat je op tijd aan de bel trekt. Ik wilde graag hulp hebben bij het halen van mijn eindexamenjaar, maar tegen de tijd dat ik de diagnose kreeg, waren mijn examens al geweest.
Het begin gesprek bestaat vooral uit “hoi”, “hoe gaat het” en “waar loop je tegenaan” vragen. Ze observeren hoe je zit te wiebelen en gaan een eerste standaardvragenlijst af om te kijken of je in aanmerking komt voor een adhd-onderzoek.
Ding-ding-ding, door naar de volgende ronde? Dan kom je op de volgende wachtlijst te staan. Dit is per instelling anders, bij mij duurde deze tweede wachtlijst ruim vier maanden.
De rest van mijn onderzoek werd door iemand anders uitgevoerd.
2. Adhd vragenlijsten en nog meer adhd vragenlijsten en nog meer adhd vragenlijsten
Na de tweede wachtlijst begint de malle molen van de onderzoeken. Bij mij begonnen ze met een miljoen aan adhd vragenlijsten over vroeger en nu. Let er even op dat je goed leest of het over het heden of over het verleden gaat, want ik heb gewoon in het wilde weg kruisjes zitten zetten zonder te lezen over welke tijd het eigenlijk ging. Concentratieproblemen: check. Impulsiviteit: check.
Eigenlijk heb je na 10 vragen van 1 lijst alle vragen van alle lijsten wel gezien want ze zijn allemaal hetzelfde, een beetje zoiets als:
– Ik voel me vaak onrustig
– Ik heb moeite om mijn aandacht bij een gesprek te houden
– Ik doe dingen zonder na te denken
– Mensen zeggen mij vaak dat ik te veel praat
Na het invullen van al die vragenlijsten mag je door naar onderdeel drie. Hoera, nog een vragenlijst!
3. De MMPI-2 vragenlijst. Een vragenlijst over de rest van je psyche met iets van een miljoen vragen
Deze vragenlijst was echt fantastisch #not. Het was een draak van een vragenlijst met echt meer dan 500 vragen ofzo (wat serieus?!). De bedenker van de vragenlijst leed waarschijnlijk aan iets van dementie of Korsakov aangezien iedere gestelde vraag verderop nog minimaal 7 keer terug komt. Als je nog geen suïcidale neigingen hebt, krijg je die wel van deze vragenlijst.
Het zijn echt van die feel-good-vragen als van:
- De wereld zou beter af zijn zonder mij
- Ik denk vaak aan de dood
- Ik heb het idee dat ik word achtervolgd
- Ik voel me schuldig
- Ik speelde vroeger veel met de poppen
- Ik voel me vaak waardeloos
Schrik ook niet van de uitslag want volgens mij komt er bij iedereen wel iets uit en iedereen heeft wel kenmerken en trekjes van welke persoonlijkheidsstoornis dan ook. Maar hey daarvoor kwam je niet, dus we gaan door naar onderdeel vier, nog een vragenlijst!
4. De executieve functie vragenlijst
Vragenlijsten zijn in de GGZ helemaal hip en daarom krijg je ook nog een vragenlijst over de executieve functies mee naar huis. wow wacht, welke functies? Eentje voor jezelf en eentje voor je ouders. Hierin staan vragen als:
- Kan om kleine dingen emotioneel reageren
- Heeft moeite met zelfstandig aan de slag te gaan
- wordt moe
- raffelt dingen af
- is impulsief
- kan slecht tegen veranderingen
Waar deze vragenlijst dan weer goed voor is weet ik ook niet, bij mij besloten ze in ieder geval aan de hand van deze vragenlijst dat ik naast overduidelijk adhd misschien ook wel in aanmerking zou komen voor autisme en er werd me geadviseerd om daar ook naar te laten kijken: Lieve lezers let goed op want dit is een valstrik, trap er niet in. Waarvoor kwam je? juist! Een adhd onderzoek! Je wil een antwoord op de vraag of je misschien adhd hebt, de rest is niet belangrijk want daarvoor kwam je niet, dat was niet je vraag dus we gaan door naar onderdeel vijf: het gesprek.
5. Gesprek met mij
Naast vragenlijsten zijn ze in de GGZ gek op persoonlijke gesprekken. Ook al heb je een zelfde gesprek al bij punt één gevoerd, je mag toch echt nog een keer dezelfde vragen gaan beantwoorden.
Schrik niet want dit is wel een typisch psychologen dingetje. Dossiers zijn voor hun niet nodig. Ze willen je liever eerst persoonlijk leren kennen voordat ze dezelfde informatie gaan lezen die ook in het dossier staat. Ik snap het nut van een dossier bij de GGZ eerlijk gezegd ook niet want het wordt toch niet gelezen. Volgens mij snappen die psychologen en psychiaters niet hoe vermoeiend het is om continue hetzelfde verhaal te vertellen, maar goed: Er worden vragen gesteld over hoe het met je gaat, waar je tegenaan loopt, waarom je denkt dat het misschien adhd is en tussendoor observeren ze alles wat je doet en zegt. Wanneer ze driftig gaan schrijven weet je dat je iets gezegd hebt dat blijkbaar van belang was, maar deze door hun pas ontdekte informatie houden ze voor zichzelf en krijg je teruggespeeld bij punt negen.
6. Gesprek met mijn moeder erbij
Na het gesprek met jou alleen, komt er een gesprek met jou en 1 van de mensen die jou goed kennen, liefst je vader of moeder. In mijn geval, ging mijn moeder mee. Het gesprek met mijn moeder erbij was bij mij echt briljant. Mijn moeder geloofd namelijk niet in adhd (of in autisme, of in welke andere stoornis dan ook) en ze vind vooral dat ik de leukste dochter van de wereld ben. Dus ja, dat schiet echt op. In de ogen van mijn moeder ben ik wat drukker maar dat gaat vanzelf wel over, ik moet gewoon tot 10 leren tellen en ik moet wat harder mijn best doen om me te concentreren. Maar ik heb zeker geen adhd want dat bestaat niet.
Het verloop van een dergelijk gesprek, is voor iedereen natuurlijk anders maar in feite is het een herhaling van punt één en vijf alleen dan met moeder, vader of andere bekende erbij.
7. De concentratie test
Als je de vragenlijsten en gesprekken hebt gehad, mag je eindelijk dingen gaan doen: Bij mij begonnen ze met de concentratie test. Ik had er echt zin in, hoewel het achteraf een beetje tegenviel. Ik geloof niet in concentratie testen op die manier. Ik zal even uitleggen hoe dat eruit zag:
Omcirkel alle letters die geen p zijn (ofzoiets)
p p p p p p p p b p p p p p b p p p q p p p p b p p p p p p p p b p p p p p b p p p q p p p p b
Vervolgens zat ze ernaast met een stopwatch om de tijd te meten…..
Ik weet niet hoe het met jullie zit, maar hou een stopwatch voor mijn neus en maak er een wedstrijdje van en mijn hyperfocus is geactiveerd. Dit gegeven hoefde ik niet uit te leggen, onderzoeker G was slim genoeg om deze conclusie zelf te trekken.
Na het testen van je concentratie, komt het einde in zicht. Je intelligentie is aan de beurt om getest te worden bij punt acht.
8. De IQ test
Ik zag zelf gigantisch op tegen de IQ test. Ik wilde deze test eigenlijk niet doen omdat mijn zelfvertrouwen al niet zo groot is en een slechte score doet gewoon een beetje pijn. Toch was de IQ test een verplicht onderdeel van het adhd onderzoek.
De IQ test zag er ongeveer zo uit:
Je zit aan een tafeltje, tegenover je zit een onderzoeker en verder proberen ze de ruimte zo prikkelarm mogelijk te houden: de airco stond aan maar echt koeler werd het er niet van, de vrachtwagens reden langs, het was die dag ongeveer 35 graden en zij haalde om de haverklap adem. Ik ben sowieso al niet zo goed in een testsituatie en ik word al onzeker van de vraag hoeveel is 1+ 1 dus dit onderzoek was echt een appeltje eitje voor me…
Er werden oefeningen gedaan als:
- Noem het tegenovergestelde woord
- Welke hoort niet in de reeks thuis
- Iets met voetbalplaatjes en onthouden van iets (ik heb geen idee meer)
- Leg het figuurtje dat op papier staat na met de blokjes
Tijdens de test werd er opnieuw driftig geschreven, de vragen die je stelde, de dingen die je zei en jou manier van doen en laten: alles werd opgeschreven. Alsof het zonder die extra druk niet al spannend genoeg was.
Maarrrrrr gefeliciteerd, je hebt nu alle onderdelen van het adhd onderzoek gehad en de uitslag is nabij.
9. De uitslag tumtumtummmm
En dan uiteindelijk als je door de hele heisa heen bent gegaan, krijg je een gesprek waarin ze in ongeveer een half uur vertellen wat er allemaal mis met je is.
Grapje
Nee geen grapje
Eigenlijk is het echt zo.
Jij kwam met de vraag of je misschien adhd hebt en zij komen met het antwoord dat je in mijn geval kenmerken vertoond van autisme, een angststoornis, een persoonlijkheidsstoornis en het IQ hebt van een badeend en o ja je hebt ook adhd het onoplettende type, nee adhd het hyperactieve type, nee ook niet, wacht even kijken: oh adhd het gecombineerde type, ja dat was het. Martha je hebt adhd het gecombineerde type en we raden je echt aan om medicatie te slikken en we adviseren verder onderzoek met name rondom dat stukje autisme.
Oke dit bovenstaande is misschien een klein beetje overdreven, maar duidelijk moge zijn dat, bij de instelling waar ik zat, het gesprek met de uitslag een beetje pijnlijk en shockerend was en/of voelde en ik had een week nodig om het te laten bezinken. Wel stond er nu op papier dat ik adhd heb. De vermoedens werden bevestigd en de diagnose was definitief.
Weet je het maakt niet uit wat ze allemaal over je zeggen want bij iedereen komt wel iets uit een dergelijk onderzoek naar voren, iedereen heeft wel ergens kenmerken van en het is slechts een moment opname geweest. Je hebt antwoord gekregen op de vraag waarvoor je kwam en daar ging het uiteindelijk allemaal om en vanuit daar kunnen ze je eindelijk de hulp geven die je nodig hebt.
Dit was hoe het adhd onderzoek er in een notendop bij mij uit heeft gezien, ik besef dat dit niet bij iedere instelling precies hetzelfde zal zijn, maar het is zeker niet zo dat je na 1 gesprek met de psycholoog al een diagnose hebt en als dat wel zo is, adviseer ik je om naar een andere instelling te gaan.